Tohum ve baklagil çimlendirme

Kim icat etmiş tohumları ve kuru baklagilleri çimlendirmeyi diye sorabilirsiniz. Dünyada bu işi ilk yapan kişi unvanını, Çinli imparator Shen Nung almış. Milattan önce 26. yüzyılda Shen Nung ilaçları 3 tür ayırmış. Yaşamı destekleyen ilaçlar, insan doğasını destekleyen ilaçlar ve hastalıkları iyileştirenler. Soya fasulyesi filizi insan doğasını destekleyen ve hastalıkları iyileştiren ilaçlar arasında sayılmış. 5. yüzyılda imparator Shen Nung'la ilgili olarak kaleme alınan bilgilerde; soya filizi ilave edilen diyetler, insanı her tür sindirim hastalığından, kramplardan, eklem yerlerindeki ağrılardan, akciğer sorunlarından ve cilt hastalıklarından koruyacağı yer alıyor.'

16. yüzyıl yazılarından Li Shih Chen de, siyah soya fasu İyesi n i n iltihaplara iyi geldiği ve müshil olarak kullanabileceğini, maş fasulyesinin ateş düşürücü ve alkolün etkilerini azaltıcı olduğunu, arpa filizinin ağrılara iyi geldiğini ve doğum sonrası tedavide kullanılacağını söylemiş. Çinliler geçmişte çimlendirme yöntemini kullanan tek ulus değil. Aztekler ve Kuzey Amerika yerlilerinden Navajolar da baklagiller ailesinin bazı üyelerini filizlendirmişlerdir.

Soya fasulyesinin kendisini yiyeceğime neden filizlendireyim diyebilirsiniz. Bunun yanıt aşağıdaki sözlerde gizli: •Filizler tam besinlerdir. Bütün gerekli kaynaklara sahiptirler.

Filizlendirilmiş baklagil ve tohumlarda A,B,C,D ve E vitaminleri vardır ve filizlendirilmeden tüketilenlere göre %800'e kadar daha çok vitamine sahiptirler.2

Proteinleri amino asitlerin ayrılmış halde olduğundan mide onları kullanabilmek için parçalamak zorunda kalmaz.

Filizlerin içindeki karbonhidrat ve yağlar daha kolay hazmedilir.

25 gr. çimlendirilmiş yoncanın kalorisi 4, nohut, mercimek ve maş fasulyesinin 7, soyanın 1 2, buğdayın 8dir.

Neleri Filizlendirebiliriz?

Bütün fasulyeler, börülce, >/J Jı maş fasulyesi, yeşil, mercimek, nohut, yonca, ayçekirdeği, susam, buğday, yulaf, arpa, hardal tohumu, kabak çekirdeği filizlendirilebilir. Bunun filizlendirmek istediğimiz bitkinin kabuklu olması gerekir. Örnek kırmızı mercimeğin veya beyaz pirinci filizlendiremeyiz. Özellikle tohumları tohum satan yerden değil doğal ürünler satan dükkanlardan almalıyız. Çünkü tohumların çoğu ilaçlanmıştır.

Filizlerin Besleyici Değerleri ve Kullanıldıkları Yerler

Börülce, Bl, B2 ve C vitaminleri ile demir kaynağıdır. Salatalarda veya buharda pişirip üzerine sos (özellikle soya sosu) veya tereyağı (ya da zeytinyağı] konarak yenebilir. Börülce filizini çorbalarınıza da koyabilirsiniz. Nohut, A, B ve C vitaminleri, demir, kalsiyum ve magnezyum içerir. 4-5 dakika buharda pişirdikten sonra makarna veya türlülere ilave edebilirsiniz. Fırında pişirilip sosla yenilebilir, salatalara konur ve çeşitli sebzelerle birlikte kavrulabilir.

Maş, A, C ve E vitaminleri demir, kalsiyum ve fosfat içerir. Çiğ olarak salatalarda, pişmiş olarak da Çin yemeklerinde, çorba ve diğer yemeklerde kullanılabilir. Çiğ olarak oldukça lezzetli olan maş filizini çerez olarak bile yiyebilirsiniz.

Soya, B kompleks vitamini, A, Ç ve E vitaminleri ile kalsiyum, demir ve fosfor deposudur. Çiğ veya buharda pişirilip soğutulduktan sonra salatalarda ve soğuk yemeklerde, sandviçlerde, Çin kavurmalarında kullanılabilir. Artık hazır soya filizini büyük marketlerde paketlenmiş halde bulmak mümkün. Ama aldığınızda hemen tüketin, çünkü soya filizi çabuk bozulur. Soya filizi yeşil biberle pişirilmiş soya sosuyla yendiğinde de çok lezzetli olur. Ayçiçeği, Yapısında C, D ve E vitaminleri ve bol miktarda mineral vardır. Fosfor, kalsiyum, demir, florid, iyot, potasyum ve magnezyum gibi. Çiğ olarak son derece güzel görünümlü ve lezzetlidir. Salata ve soğuk yiyeceklerde, sandviç, özellikle içinde domates ve portakal olan yiyeceklerde kullanılır. Patates ve pirinç salatasına ilave etmeyi deneyin, lezzet katacaktır. Ayçiçeği filizlendirmek için kavrulmamış ve ufak olanları seçmelisiniz. Bir de taze olmalılar. Çok uzun olan filizlenme başladığında kabuklarından ayrılmıyorlar.

Nasıl Filizlendirme Yaparım?

Filizlendirme için bir kavanoz veya çukur bir kapla, temiz bir parça tülbente ihtiyacımız var. Eğer bu işi ciddi olarak yapmak istiyorsanız doğal ürün satan dükkanlardan "çimlendirme kabı" alabilirsiniz. Şimdi gelelim nasıl filizlendirme yapacaksınız:

1. Bir avuç dolusu tohum veya bakliyat 7-8 saat suda bekletin.

2. Bu sürenin sonunda süzün, sudan geçirin, çimlendirme kabına alın ve üzerini tülbentle kapatın.

3. Kabınızı direk ışık almayan bir köşeye koyun.

4. Sabah ve akşam olmak üzere günde 2 kere kabın içindekileri bir kevgire alıp sudan geçirin ve suyunu süzdürün. Sonra tekrar kaba alıp üzerini kapatın ve eski yerine koyun. 5. Bu işlemi filizler istediğiniz boya gelene kadar tekrarlayın. Her ürünün filizlenme süresi farklıdır. Hazır olup olmadığını boyuna göre anlayabilirsiniz. Örneğin nohut filizleri için en uygun boy 2 cm., yonca 1.25 cm., mercimek 0.5 , susam 0.5 cm., ayçiçeği 0.5 cm. Bu uzunluğa gelmeleri için ortalama süre ise şöyle; yonca 3-5 gün, nohut 4-6, mercimek 2-5, susam 3-4, soya 2-6, ayçiçeği 2-5 gün. 6". Filizleriniz hazır olduğunda tekrar sudan geçirip iyice süzün ve kapaklı bir kaba alıp buzdolabında saklayın. Çok uzun süre dayanmayacaklarından 4-5 günde tüketmeye çalışın.

l.Sproonring Beans and Seeds, Judy Ridgwoy, Cenhjry 2. Vegetarian Cookery, Edilör Saroh. Brown, Dorling I

Publishing, london, 1984 Kindersley, London, 1991 b yaz Amerika'da gezerken, yolumuz Coloradonyaletinde Crested Butte diye küçük bir kasabaya düştü. Denver kentinin 230 mil güneybatısında yer alan bu kasaba yaklaşık 3000 metre yükseklikte bir vadide kurulmuş ve dört yanı heybetli dağlarla çevrili. Yazın bile zirveleri karla kaplı bu dağlar hem oluşturdukları inanılmaz manzarayla hem de özellikle kış sporları için oldukça elverişli olmalarından dolayı her yıl bu kasabaya yüzlerce turist çekiyor. Yılın büyük bir kısmında, hatta kışın tüm kasaba karla kaplıyken bile Crested Butte'de masmavi bir gökyüzü ve pırıl, pırıl bir güneşle karşılaşma olasılığı da burayı böylesine cazip kılan özelliklerden biri..

Yine de 1880'lerde bir madenci köyü olarak kurulmuş olan Crested

Butte, Colorado'daki diğer bazı kayak merkezleri kadar genişleyip tamamıyla turistikleşmediği için özgün dokusu ve sıcaklığını büyük ölçüde koruyabilmiş. Crested Butte'ün yerel halkını Amerika'nın dört bir yanından gelip buraya yerleşmiş, spor ve doğa tutkunu insanlar oluşturuyor. Kışın kayak ve snowboard, yazınsa bol bol dağcılık yapan ve bisiklete binen kasaba halkı sağlıklı görünüşleriyle, yanlış beslenme alışkanlıkları ve aşırı tüketim yüzünden öbesiteden muzdarip Amerikan halkına büyük bir tezat luşturuyor. Kasabada yaşayanların çoğu genç insanlar ama -bunca spor ve temiz dağ havasından olsa gerek- zaten herkes olduğundan genç görünüyor. Sizlere tanıtmak istediğimiz kişi de 1 0 senedir Crested Butte'te yaşayan neredeyse 40 yaşında olup en fazla 25 yaşında görünen ve kendi elleriyle yaptığı harika evinde bizi ağırlayan Steve Griggs. Steve liseden yüksek bir dereceyle mezun olduğunda ailesi ona iyi bir üniversitede okuması için uzun bir süre baskı yapmış, hatta rüşvet bile teklif etmişler. Ama Steve iyi bir arkadaşıyla birlikte bir tipi (kızılderili çadırı] kurup, içini de en soğuk iklimlere bile dayanıklı ve lüks denebilecek denli konforlu hale getirip iki sene boyunca bir ormanın ortasında yaşamayı yeğlemiş. Daha sonra yılın altı ayı kayak yapabileceği, o zamanlar kimsenin bilmediği, bu küçük ve yaşamın ucuz olduğu kasabaya taşınmaya kararvermiş. Crested Butte'ün o zamanki halinden biraz da özlemle söz ederken "Eskiden burada belki yapacak çok fazla şey" yoktu ama yaşamak için çok az bir para yetiyordu. Şimdi yapacak bir sürü şey var ama boş zamanım azaldı çünkü büyük otellerin kurulması ve turistlerin fazlalaşmasıyla birlikte hayat pahalandı've geçinebilmek için daha çok çalışmak gerekiyor."diyor Steve. Geçinmek için her gece kasabanın en eski cafelerinden birini temizliyor, arada boyacılık yapıyor ve kendi evinin birkaç odasını ortalama fiyatların çok altında kiraya veriyor. Ama asıl hayali kendi deyimiyle "büyüyünce" öğretmen olmak. Şu anda yakındaki bir kasabadaki üniversitede fizik, kimya, biyoloji ve matematik dersleri alıyor. Aslında sahip olduğu kredilerle en az 3 kere mezun olabilecekken o öğrenmeye devam etmeyi yeğliyor. Steve'in evi her çocuğun düşlerini süsleyen cinsten, adeta bir masal kitabından fırlamış gibi bir yer. Bu tamamıyla ahşap ve el yapımı evin içinde küçücük odalar, bu odalara giden tahta merdivenler, odalar arasında gizli geçitler, kitaplığın arkasına Crested Butte'e yerleştiğinde çocukluğundan beri çaldığı piyanosunu ve köpeğini barındıracak bir eve gereksinme duymuş Steve ve hemen kolları sıvamış. Her sene yavaş yavaş geliştirdiği evini tamamen çevreden bulduğu, insanların, özellikle inşaatlardan sonra gereksiz bulup attığı malzemeleri kullanarak inşa etmiş. Yeni ağaçlar kesmek yerine, yıkılan eski evlerden kalma, yenilerine göre çok daha sağlam ve kaliteli olduğunu iddia ettiği, yüzyıllık ahşabı kullanmış.

Evinin yalıtımını yaparken bile inşaat artıklarından faydalanmış. "İnsanların tamamen kullanılır durumda olan şeyleri gereksiz bulup çöpe atması bana çok garip geliyor. Ben insanların attığı bu malzemeyi kullanarak bir bakıma onların evlerinden daha güzel ve kullanışlı bir ev yaptım."diyor Steve ve ekliyor, "Günümüzde bu ülkede insanların gereksinmelerinin çok üstünde üretim yapılıyor ve bunun ekonomi için yararlı olduğu söyleniyor. Ama bu doğa ve fizik kanunlarına aykırı çünkü doğada her şey gerektiği kadardır. Üretim tüketimi aşınca aşırılıklar ortaya çıkıyor ve savurganlık başlıyor. Bir sürü hammadde ve enerji boşa gidiyor. Korkarım bu böyle gitmeye devam ederse bir gün uyanıp yaşadığımız dünyayı tanınmaz halde bulacağız." Steve bu konulardaki duyarlılığını kendi evindeki uygulamalarıyla yansıtıyor. Öncelikle evi, şehir dışında yapılmış tipik Amerikan evinin aksine kendine yetecek büyüklükte. Böylece hiç kullanmadığı odaları ısıtmak için boşu boşuna enerji harcamıyor. Enerji kaynağı olarak çatıya yerleştirdiği güneş enerjisi panellerinden ve odun sobasından faydalanıyor. Sobaya attığı odunları da yine inşaat artıklarından elde ediyor. Toprağın karla kaplı olmadığı aylarda evinin meyve artıklarını kompost yaparak bahçesinde gübre olarak kullanıyor. Bu becerikli, her konuda sabırla insanlara bilgi verebilen, güler yüzlü genç adamı tüm kasaba halkı, özellikle de çocuklar tanıyor ve seviyor. Steve'le Crested Butte sokaklarında yürürken sürekli durup insanlarla sohbet ediyorsunuz. Aynı şekilde dağlarda bir gezintiye çıktığınızda, sağnak yağmur bile yağıyor olsa Steve sizi durdurup çalıların arasındaki mantarın özelliklerinden söz ediyor ya da size bulup kopardığı küçücük ama inanılmaz lezzetli yabani çileklerden ikram ediyor. Eğer şansınız varsa, yalnız kalıp kafa dinlemek istediği zamanlarda gittiği, ormanın ortasında bir ağacın tepesinde, kocaman bir kuşyuvasını andıran gizli ağaç evine bile götürür belki sizi....

Kaynak